اسم نوشته مجله سرگرمی و تفریحی

۱. آزمایش هماتوکریت (Hct) به چه منظور انجام می‌شود؟

اگر تصور پزشک این باشد که گلبول قرمز خون شما پایین یا بالاتر است، ممکن است دستور انجام آزمایش هماتوکریت یا Hct بدهد.

آزمایش هماتوکریت می‌تواند در تشخیص یک بیماری خاص، یا تعیین میزان پاسخ مثبت بدن به یک درمان خاص به پزشک کمک کند. این تست می‌تواند به دلایل مختلفی انجام شود، اما غالب اوقات برای ارزیابی موارد زیر استفاده می‌شود:

• کم‌خونی
• سرطان خون
• کاهش آب بدن
• سوء تغذیه

در صورتی که پزشک درخواست انجام آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC) را داده باشد، آزمایش هماتوکریت را نیز شامل می‌شود. شمارش هموگلوبین و رتیکولوسیت، دیگر تست‌هایی هستند که همراه با CBC انجام می‌شوند. پزشک نتایج کلی آزمایش خون را بررسی می‌کند تا درکی از تعداد گلبول قرمز خون به دست آورد.

۲. آزمایش هماتوکریت یا Hct چگونه انجام می‌شود؟

در ابتدا آزمایش خون گرفته شده و برای ارزیابی به آزمایشگاه ارسال می‌شود.

کارشناس برای آزمایش هماتوکریت به مقداری نمونه خون نیاز دارد. این خون را می‌توان با خراش سر انگشت و یا از ورید بازویی گرفت.

اگر آزمایش هماتوکریت بخشی از CBC باشد، معمولاً تکنسین آزمایشگاه خون را از ورید داخل آرنج یا پشت دست می‌گیرد. تکنسین سطح پوست را با ماده ضدعفونی‌کننده تمیز کرده و یک باند لاستیکی یا تورنیکت به دور بازو می‌بندد تا به پر شدن ورید با خون کمک کند.

سپس سوزنی را در ورید قرار داده و نمونه خون را در یک یا چند ویال جمع‌آوری می‌کند. تکنسین لاستیکی را باز کرده و به منظور متوقف شدن خونریزی محل را با باند می‌پوشاند. آزمایش خون ممکن است اندکی ناخوشایند باشد.

ممکن است زمانی که سوزن پوست شما را سوراخ می‌کند احساس فشار یا خارش داشته باشید. علاوه بر این برخی افراد با دیدن خون احساس ضعف و یا سرگیجه می‌کنند.

ممکن است کبودی اندکی در محل ایجاد شود، اما این مسئله ظرف چند روز رفع خواهد شد. این تست تنها چند دقیقه به طول خواهد انجامید و پس از پایان آن می‌توانید به فعالیت‌های روزمره خود بازگردید. نمونه شما برای آنالیز به آزمایشگاه ارسال خواهد شد.

ارزیابی نمونه خون

در آزمایشگاه، میزان هماتوکریت با استفاده از سانتریفیوژ (دستگاهی که به منظور تفکیک محتوای خون با سرعت زیاد می‌چرخد) ارزیابی می‌شود. کارشناس آزمایشگاه به منظور جلوگیری از لخته شدن خون داروی ضد انعقاد خاصی اضافه می‌کند.

هنگامی که لوله آزمایش از سانتریفیوژ خارج شود، محتوی سه بخش خواهد بود:

• گلبول قرمز خون
• ترکیبات ضد انعقاد
• پلاسما یا مایعات موجود در خون

هر جزء در بخش متفاوتی از لوله قرار می‌گیرد و گلبول‌های قرمز خون به پایین لوله منتقل می‌شوند. سپس میزان گلبول قرمز خون با یک مرجع مقایسه می‌شود که نشان می‌دهد چه میزانی از خون را تشکیل می‌دهد.

۳. سطح طبیعی هماتوکریت چقدر است؟

با اینکه آزمایشگاه ارزیابی کننده نمونه خون ممکن است محدوده‌های خاص خود را داشته باشد، اما محدوده ی قابل قبول هماتوکریت به جنسیت و سن شما بستگی دارد. محدوده‌های معمول به شرح زیر هستند:

• مردان بالغ: ۳۸.۸ تا ۵۰ درصد
• زنان بالغ: ۳۴.۹ تا ۴۴.۵ درصد

کودکان ۱۵ ساله و کمتر مجموعه محدوده‌های مجزایی دارند، زیرا سطح هماتوکریت آن‌ها با افزایش سن به سرعت تغییر می‌کند. آزمایشگاه خاصی که آنالیز نتایج را انجام می‌دهد، محدوده طبیعی هماتوکریت کودک در یک سن مشخص را تعیین می‌کند.

خیلی کم یا خیلی بالا بودن سطح هماتوکریت می‌تواند نشان‌‌دهنده‌ی مشکلات مختلفی باشد.

۴. پایین بودن سطح هماتوکریت به چه معناست؟

پایین بودن سطح هماتوکریت می‌تواند علامتی از موارد زیر باشد:

• بیماری‌های مغز استخوان
• بیماری التهابی مزمن
• کمبود عناصر غذایی مانند آهن، فولات یا ویتامین B-12
• خونریزی داخلی
• کم خونی همولیتیک
• نارسایی کلیه
• لوسمی
• لنفوم
• کم‌خونی سلول داسی شکل

۵. بالا بودن سطح هماتوکریت به چه معناست؟

بالا بودن سطح هماتوکریت می تواند نشان‌دهنده موارد زیر باشد:

• بیماری قلبی مادرزادی
• کمبود آب بدن
• تومور کلیه
• بیماری های ریوی
• بیماری پلی سیتمی ورا

اگر اخیرا خون داده‌اید یا باردار هستید، پیش از انجام تست هماتوکریت پزشک را از این موضوع مطلع سازید. بارداری با افزایش مایعات بدن می‌تواند سطح نیتروژن اوره خون (BUN) را کاهش دهد. خون دادن نیز می‌تواند نتایج را تحت تأثیر قرار دهد. اگر در ارتفاعات زندگی می‌کنید، به دلیل کاهش مقدار اکسیژن هوا، سطح هماتوکریت شما بیشتر خواهد بود.

احتمالاً پزشک پیش از تشخیص، نتایج آزمایش هماتوکریت را با دیگر بخش‌های آزمایش CBC و علائم کلی شما مقایسه خواهد کرد.

۶. انجام آزمایش هماتوکریت با چه خطراتی همراه است؟

آزمایش هماتوکریت با هیچ عارضه یا خطر جدی همراه نیست. ممکن است در محل خون‌گیری اندکی خونریزی یا کبودی رخ دهد. در صورت بروز هرگونه تورم یا خونریزی در محل خونگیری که پس از چند دقیقه اعمال فشار بهبود نیابد، پزشک را مطلع سازید.