اسم نوشته مجله سرگرمی و تفریحی

در بزرگسالان سبک یادگیری چگونه است

 

برنامه های سنتی پی . ای . آر، شامل فراهم کردن فرصت هایی برای ارتقاء سطح تخصصی مدرسان می باشد. وقتی برنامه های آموزشی  را مد نظر دارید، علی رغم ویژگی های مشترک در  آموزش خردسالان و بزرگسا لان  توصیه می شود  تفاوت شیوه های یادگیری افراد بزرگسال مد نظر قرار گیرد. برخی از افراد کارهای  عملی را بهتر یاد می گیرند،   حال آنکه سایر افراد شیوه آموزش های  فرموله شده ( مثل سخنرانی ) را ترجیح می دهند  .

تحقییقات حاکی از تفاوت فاحش شیوه های یادگیری بزرگسالان و خردسالان است. بعلاوه ، از آنجایکه در روند یادگیری نوع برخورد بزرکسالان همانند کودکان نیست، در  آموزش بزرگسالان  نمی توان از تکنیک های مورد استفاده در آموزش کودکان بهره جست و لازم است بیشتر به الگوی عملی به جای الگوهای محتوایی و تئوری یپردازیم . ( کارنتون 1989 )

الگو ی آموزش  محتوایی که معمولا برای آموزش کودکان از آن بهره می جوییم، متکی بر فرد ( معلم)  است که تعیین کننده نوع دانش و مهارت و سرفصل آموزشی است . بالعکس در آموزش بزرگسالان که بیشتر برفعالیت های عملی در محیط همکاری تکیه دارد ، فراگیران نیاز به منابع خاصی برای کسب  دانش ، مهارت مطابق با نیازهای فردی دارند. به طور کلی ، در فرضیه ها وتدوین  الگو های  مورد نظر تدریس کودکان و بزرگسالان تفاوتهای فاحشی وجود دارد.
( کرانتون  1989،  لادوسکی 1993 )

لازم به ذکر است که بزرگسالان در دسترسی به منابع اطلاعاتی و دانش اندوزی در مقایسه با خردسالان مهارت بیشتری دارند . در زمینه شیوه آموزش بزرگسالان نمی توان از تئوری مشخصی بهره جست  که تمامی نیازهای آنان را برآور نماید ، چرا که نیازهای بزرگسالان  متنوع است آنها و با تجربیات و فرهنگ مختلف وارد محیط آموزشی می شوند . ( الیاس ، ماریام 1995 ) به هر تقدیر ، با مراجعه به مجموعه ای از تئوری های متفاوت درزمینه یادگیری می توان به ماهیت متفاوت یادگیری بزرگسالان پی برد .

یافته های زیر برگرفته از مقاله « فراگیری بزرگسالان تحت عنوان : چکیده ای از اهمال ها و غفلت ها »  از مالکوم نالس ( 1984 ) به شرح زیر می باشد :

بزرگسالان :	کودکان :	فرضیه :
مستقل ، خود گردان	وابسته	در ک فراگیر
بی نیاز در منابع آموزشی	غیر مرتبط	تجربه فراگیر
بر اساس نیاز	بر اساس رشد جسمی ، ذهنی و اجتماعی	آمادگی فراگیر
بلافاصله	در آینده	روابط
مشکل محور ، یاریگر ، غیر رسمی ، مرتب ومنظم	موضوع محور ،خود مختار محور ، رسمی ، رقابتی	شرایط و محیط آموزشی
دوسویه	توسط معلم	برنامه
دوسویه وبا خود شناسی	توسط معلم	تعیین نیاز ها
مرتبط  به نیازها ، مشکل محور	تسلسل موضعی مباحث ، محتوا ،تمرکز بر محتوا	الگو  و چارچوب دروس
بهرمندی تکنیک های تجربی	انتقال اطلاعات	فعالیت ها
دوسویه	توسط معلم	ارزیابی

§         تئوری های شیوه آموزش بزرگسالان

شیوه فراگیری ازجمله  ویژگی های فردی است که فرد براساس تجربه نسبت به آن  واکنش نشان داده  و آنرا تحلیل می کند ( کراهام1993 ، ص 17 ) . بر اساس تئوری کلب (Kolb 1985 )، هرفردی با اتکا برمهارت های یادگیری در برابر  توانایی های فردی خود  می تواند زمینه  رشد و ارتقاء لازم برای یادگیری را فراهم سازد و به نقطه عطف یادگیری برسد. به علاوه،   الگوهای یادگیری تجربی کلب بر این فرض استوار است که فراگیرن  در طول یادگیری رفتارهای خاصی ازخود  نشان می دهند و به همین دلیل در مرحله اجرا می توان از  4 شیوه مجزا  به طورهمزمان  بهربرداری نمود .  4 شیوه مورد اشاره عبارت است از :

1- شیوه  همگرا – لازمه شیوه همگرا تفکر، تحلیل و کاربرد عملی معنی  و مفاهیم جدید است.  کاربرد عملی معنی و مفاهیم نشانه نقطه قوت فراگیر است . فراگیر همگرا ، داده ها و اطلاعات را طی  استدلال فرضی -  قیاسی سازمان دهی می نماید . تاکید مورد نظر در شیوه یادگیری همگرا تفکرمنطقی و  پایدار،  تا حدودی بدور از احساسات است .

2-شیوه واگرا -  در شیوه واگرا نیاز به دانش برای درک مستقیم می باشد . در این شیوه فراگیران  ترجیح می دهند به کمک  استعدادها و توانایی های قوه تخیل خود و بکاربستن  توانایی خود برای درک موقعیت های پیچیده ، از افق دید متنوع تری  برخوردار شوند . به همین دلیل از نظر آنان  شیوه  توانمندی تکمیل اطلاعات ، در کل  معنی دار می گردد .  در این شیوه توانایی قدرت تخیل فرد نقطه قوت فراگیر است  .

3- شیوه تحلیل گرا – توانمندی خلق الگوهای تئوریک و منطق استنتاجی،  نقطه قوت فرد
تحلیل گرا  می باشد . تحلیل گراها با فکر کردن و تحلیل کردن و سپس برنامه ریزی و بازگو  کردن یاد می گیرند . تحلیل گرا ها هیچ گونه اصراری بر کارهای عملی ندارند و بر یادگیری تئوری ها تاکید دارند و آن را ترجیح می دهند حتی در مواقعی که حقایق بر  تئوری ها منطبق نباشند از حقایق چشم می پوشند .

4-شیوه همراه گراها – همراه گراها برعکس تحلیل گراها، در صورت عدم انطباق واقعیت  با تئوری ‌، تئوری را کنار می گذارند . همراه گراها در هر جا که لازم باشد از  تئوری ها در شرایط خاصی بهرمند می شوند . نقطه قوت آنها زمانی است که بتوانند کاری انجام دهند و تجربه جدیدی را کسب کنند . همراه گراها با درک مستقیم،  شیوه ‌آزمایش ، خطا و گرفتن اطلاعات از سایرین نه از طریق توان تحلیلی خود،  به حل مشکلات می پردازند .

الگوی پیشنهادی «کلب» حاکی از ‌آن است که فعالیت یادگیری باید بر اساس پاسخ گویی به ویژگی و امتیاز شیوه یادگیری فراگیر استوار باشد ،‌در عین حال تشویق فراگیران به استفاده و بهره مندی از سایر شیوه های فراگیری مدنظرمی باشد. شرایط و محیط یادگیری حداقل می تواند در تعیین شیوه ‌آموزش اثر داشته باشد . در این راستا ،  شیوه ابتکاری آموزشی کلب ( 1985 )
می تواند ابزار موثری باشد .

الگوی شیوه های آموزشی که کلب مطرح کرد ( 1985 ) در ابتدا بر مراحل شناختی اطلاعات متمرکز بود .سایر الگوهای  شیوه یادگیری بزرگسالان حاکی از چند وجهی بودن وشامل متغییرهای متنوع ، بیش از همه دارای ماهیت غیر شناختی است، این الگوها  شامل اصول
شیوه  های یادگیری انجمن ملی مدارس راهنمایی ( NASSP) (کیف ومانک1986)‌ والگوی شیوه یادگیری دان و دان ( دان ، دان و پرایس 1979 ) است .

زیر ساز  دوالگوی مورد اشاره این باور است که مراحل فراگیر ی از نظر زیستی بر پایه چگونگی  یادگیری با  توجه به  شرایط فیزیکی ومحیطی است که باتثبیت  خصیصه های فردی  نظیر عملکرد احساسی و اجتماعی ، چگونگی عملکرد شیوه یادگیری  فردی  شکل می گیرد  .( موری – هاروی 1994 ) .دومورد از الگوهای شیو ه یادگیری را که بخش هایی از آن در شرایط خاص یادگیری مورد استفاده است  به شرح زیر دسته بندی شده است :

احساسی ( دارای انگیزه ، مصر  ، مسئولیت پذیر ،ساختارگرا  )‌

محیطی ( نظیر صدا ، روشنایی ، دمای هوا ، چیدمان کلاس )‌

اجتماعی (تاکید بر برابری ، اختیار عمل ) 

فیزیکی ( تاکید بر شرایط کیفی ،زمان در طول روز ، جذابیت موضوع  ، پویایی )

NASSP و الگوهای یادگیری « دان و دان» ،  فرض را بر این می گذارند که یادگیری بزرگسالان در شرایط مورد اشاره مختلف است .برای نمونه ، برخی از فراگیران دارای انگیزه فوق العاده ،به  شرایط محیطی آموزش که دارای نور کم وبا عوامل مزاحم اندک ، اهمیت می دهند . بر عکس ، فراگیرانی که  دارای انگیزه کمی هستند احتمالا محیط آموزشی را ترجیح می دهند که دارای عوامل تحریکی دیداری باشد.این دسته ازمخاطبان  مدرسی را انتخاب میکنند  که شیوه آموزش همکاری دو سویه و کمک گرفتن از افراد در آموزش را بکار گیرد ( برای نمونه بحث کلاسی ، فعالیت های عملی و تجربی )

همانند الگوهای آموزشی NASSP  و  دان و دان ، ایندورف و مک نف ( 1991 ) در الگوهای شیوه آموزش بزرگسالان بر ویژگی های احساسی و اجتماعی تاکید دارند .در این تحقیق یادگیری بزرگسالان را در 5 گروه مشخص دسته بندی می نماید . این 5 ویژگی و ویژگی های تبادل به شرح زیر است :

1-                  با اعتماد به نفس :

P       دارای انگیزه کارهای عملی ، خودکاو ، خود گردان ،

P       هدف محور

P       دارای توانایی شناسایی و برآورد نیازهای یادگیری

P       رقابت با خود نه با همگروه  ،

P       شیوه های آموزش تاثیر متقابل و تجربی

P       مشتاق در تعامل و مشارکت

P       الویت دادن به اهداف شخصی

2- تحریک پذیر

P       پاسخ گو به عناصر محرک در یادگیری

P       دوستدار فضا ی مناسب آموزشی  و روند یادگیری

P       بی توجه به تخصص مدرس

P       عشق به تحصیل و فراگیری  بر ای خود یادگیری

P       همراهی در یادگیری

2-                  فراگیردر گذر 

P       اولویت دادن به گسترش و ارتقا استقلال تفکر

P       دارای مشکل در هدف گذاری فردی برای یادگیری

P       مایل به تعامل و بحث در یادگیری

P       عدم تمایل به تغدیه اطلاعاتی

3-                  کمال گرا

P       به موفقیت خود اهمیت می دهد

P       مایل به یادگیری در محیط های دارای حس همکاری بالا می باشد  .

P       ترجیح می دهد به عنوان شرکت کننده دارای هدف ومعلومات شناخته شود. 

P       ریسک پذیر

P       از کارهای جدید لذت می برد و دوست دارد  مفاهیم جدیدرا فرا بگیرید.

P        دارای اعتماد به نفس کامل است .

ایندورف و مک نف ( 1991) با توجه به این تفاوت ها در شیوه یادگیری ، شیوه های خاصی را برای آموزش توصییه می کنند و راهکارهای که پاسخ گوی موارد خاص باشد را تجت عنوان  پنج راه  متفاوت در یادگیری  را مد نظر دارند . راهکار موارد خاص برای این پنج نوع به شرح زیر است :‌

1-        فراگیران دارای اعتماد به نفس

P       بهتر است  اهداف تکالیف آموزش مشخص باشد

P       شرکت کننده گان را تشویق شوند

P       شرایطی برای تعامل فراگیر با همکلاسان فراهم نمایید

2-        فراگیر تحریک پذیر

P     تکالیف را کاملا توضیح دهید .

P     فرصتی برای آموزش های فردی فراهم نمایید

3 –  فراگیران در گذر 

P     شرایطی فراهم نمایید که  فراگیران تجربیات خود را توضیح دهند .

P     فرض را بر روش همکاری بگذارید

P     فرصت تلاش و دست و پنجه  نرم کردن بیشتری فراهم نمایید

3-        کمال گرا

P     فرصتی برای خود گردانی فراهم نمایید .

P     فراگیران را به انعطاف پذیری تشویق نمایید .

4 – فراگیران ریسک پذیر

P     تکالیفی را  در نظر بگیریید که سبب تشویق فرد شود

همانطور که قبلا اشاره کردیم ، بزرگسا لان در علم آموزی تفاوت های چشمگیری در مقایسه با  هم دارند ، هیچ تئوری نمی تواند تفاوتهای یادگیری آنها را تحت پوشش قرار دهد .  مجموعه ای از یافته ها ی تحقیقی در مورد یادگیری بزرگسالان به شرح زیر می باشد :

P                               ساختار تجربه یادگیری

1-                                  بزرگسالان خواستار برنامه آموزشی منعطف هستند که پاسخگوی نیاز آنها بر اساس محدودیتهای زمانی ایشان  باشد ،

2-        فراگیری بزرگسالان در آموزش  انفرادی بیشتر است .

3-        بزرگسالان آموزش چهره به چهره را بر آموزش سمعی بصری ترجیح می دهند. 

4-        بزرگسالان از فعالیت های دارای تاثیر متقابل بهر ه بیشتر می برند البته بر اساس  سن، تجربیات ، مهارت ها تخصصی متفاوت است

P     فضای یادگیری

1-ظاهرا  بزرگسالان در شرایطی که حمایت ها و کمکهای دوطرفه بین همکلاسی ها وجود دارد ، بهتر یاد می گیرند .

2- از آنجاییکه قدرت ریسک پذیری فراگیران بزرگسال اندک است ، محیط  آموزشی را باید بر اساس اعتماد و پذیرش بنا نهیم ،

3- فراگیران بزرگسال نسبت به شرایط و محیط آموزشی انتظارات مشخصی دارند و انتظار دارند مدرسان آنها را برآورده نمایند ،

P       تمرکز فراگیران

1-        فراگیران بزرگسال از شیوه مدرسان نهایت استفاده را می برند ، چراکه مدرسان به آنها کمک می کند با باز گو کردن ، تحلیل و نقدو بررسی  تجربیاتشان ، اندوخته ها و تجربیات خود را طبقه بندی نمایند.

2-        فراگیران بزرگسال به شیوه آموزشی که سبب ارتقاء استقلال آنها می شود ، بها می دهند ،‌

3-        فراگیران بزرگسال در کارهای عملی چگونه یادگیری انگیزه بیشتر دارند ،

P       راهکارهای آموزش – فراگیری و رسانه ها

1-        فراگیران بزرگسال به حل مشکلات و یادگیری به شیوه همکاری و تعاون اهمیت می دهند

2-        ظاهرا فراگیران بزرگسال از مشارکت فعالانه در مراحل آموزش بهره می برند .

منبع: www.mcls.gov.ir