- شنبه, ۳ خرداد ۱۳۹۹، ۱۱:۱۴ ق.ظ
۶ خرداد روز،جشن خردادگان
ششمی روز از خرداد ، مصادف میباشد با پای کوبی خردادگان
نیاکان ما در این روز به سرچشمه ها یا کنار رودها و حاشیه دریا دریاها می رفتند بعد از ستایش اهورامزدا روز را با شادی و سرور با خانواده و دوستان عزیز می گذرانده و به یکدیگر گل نیلوفر یا یاس پیشکش می نمودند.
6 خرداد ماه ؛ مصادف با جشن و پایکوبی خردادگان
در روزگار باستان در سرزمین ما در روز ششم از ماه خرداد ماه، به مناسبت عکس العمل اسم ماه و روز مطابق معمول جشنی برگزار می گردیده به اسم خردادگان.خرداد ماه پنجمین امشاسپند از شش امشاسپند در آیین ایرانیان باستان میباشد.
مضمون امشاسپند خرداد ماه:
خرداد ماه در اوستا «هـَئوروَتات» و در پهلوی «خُردات» یا این که «هُردات» در معنای رسایی و کمال میباشد که در گاتها یک کدام از فروزههای اهورا مزدا و در اوستای جدید اسم یکیاز هفت امشاسپند و نشانه رسایی اهورا مزدا میباشد.
خرداد ماه، امشاسپند بانویی میباشد که حفظ از آبها درین دنیا خویشکاری اوست و کسان را در چیرگی بر تشنگی امداد مینماید از این روی در سنت، به هنگام نوشیدن آب از وی به خیر و خوبی خاطر میگردد. در گاتها، از خرداد ماه و امرداد پیوسته در کنار یکدیگر خاطر می گردد و در اوستای جدید نیز این دو امشاسپند، پاسدارنده آبها و گیاهان اند که به امداد مردمان می آیند و تشنگی و گرسنگی را ناکامی میدهند. در یسنا، هات ۴۷، آمدهمیباشد که اهورامزدا رسایی خرداد ماه و جاودانگی امرداد را به کسی خواهد اعطا کرد که تفکر و گفتار و کردارش برابر دین حقیقت میباشد.
امشاسپند خرداد ماه در متنهای دیرین:
چهارمی یشت از یشتهای بیست و یک گانه اوستا، ویژه ثنا و نیایش امشاسپند بانو خرداد ماه میباشد که در آن یشت از گویش اهورا مزدا یادآور می شود که «... کمک و رستگاری و رامش و سعادت خرداد ماه را برای مردمان اشون بیافریدم...» و آنگاه تاکید می شود هر آن کس که خرداد ماه را بستاید همانند آن میباشد که تمامی امشاسپندان را حمد کردهمیباشد.
در بندهش نیز در رابطه خرداد ماه آمدهمیباشد : «... ششم از مینویان، خرداد ماه میباشد؛ وی از آفرینش گیتی آب را به خود به عهده گرفت..» ، «... خرداد ماه سرور سالیان و ماهها و روزهاست [ یعنی] که وی سرور کلیهمیباشد. اورا به گیتی، آب خود میباشد. چنین گوید: هستی، زایش و رویش کلیه موجودات دنیوی عالم از آب میباشد و زمین را نیز آبادانی از اوست...»
گل سوسن نمادی از جشن و پایکوبی خردادگان میباشد
گل ویژه جشن و پایکوبی خردادگان:
در کتاب بندهش از گل سوسن تحت عنوان گل ویژه امشاسپند بانو «خُرداد» ذکر شده شده است: «... این را نیز گوید که هرگلی از آنِ امشاسپندی میباشد؛ و باشد که گوید: ... سوسن خرداد ماه را، ..» که بر این بنیان شایسته ترین آرم برای جشن و پای کوبی خردادگان گل سوسن میباشد. دارای شهرتترین مثالهای گل سوسن نزد ایرانیان سوسن سفید Lilium candidum یا این که سوسن آزاد میباشد که به اسم سوسن قریه گویش یا این که سوسن گل دراز نیز شناخته میگردد، همینطور یکی از دیگر از سیرتکاملهای کم گل سوسن که ساکن برخی بخشها شمالی کشور ایران میباشد، سوسن چلچراغ Lilium lederbourii اسم گرفتهمیباشد. در متن پهلوی «خسرو قبادان و ریدکی» بوی گل سوسن سفید، زیرا «بوی صلح و آشتی» تعریف شده است.
آیینهای جشن و پایکوبی خردادگان:
یکی مهمترین دینهای روز خرداد ماه که در پای کوبی خرادگان پررنگ خیس می شود، رفتن به سرچشمهها یا این که کنار دریاها و رودها، بدن شویی در آب و تلاوت نیایشهای ویژه این روز یار با شعف و سرور در کنار خانواده و دوستان عزیز بوده میباشد. مثالای از سنتهای رایج دراین روز را میقدرت از سروده «امر داراب پالن» موبد پهناور پارسی در منظومه «فرض ها طومار» برداشت نمود که از دینهای ویژه خرداد ماه روز به «بدن شویی»و«کندن چاه» و «تازه کردن کاریز» اشاره مینماید.
در همین آیتم در متن پهلوی «پند انوشه سرازیر آذرپاد مهر اسپندان» یاداوری گردیده که «در خرداد ماه روز جویبار کن». بر این شالوده، دراین روز دقتای ویژه میگردیده به محافظت و مرمت جایهایی که آب از آنها سرچشمه میگیرد و در آنجا روان می شود زیرا چشمهها، چاهها، جویبارها، کاریزها و رودها که با آب معاش بخش خویش، ادامه معاش را دراین کره خاکی برای زیستمندان قابلیت پذیر میکنند.